QQS ma’muriyatchiligini takomillashtirish chora-tadbirlari qabul qilindi
O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 22-sentabrdagi 595-sonli qaroriga (keyingi o‘rinlarda – Qaror ) muvofiq qo‘shilgan qiymat solig‘ini nazorat qilish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar belgilandi, jumladan:
- QQS to’lovchilarini ro’yxatga olish tizimi
Soliq to’lovchining QQS bo’yicha maxsus ro’yxatdan o’tish to’g’risidagi arizasi soliq organlari tomonidan 7 kunlik muddatda ko’rib chiqiladi. Soliq organlari tomonidan arizani ko‘rib chiqish natijalari belgilangan muddatda qo‘shilgan qiymat solig‘i to‘lovchiga taqdim etilmaganda, unga maxsus ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnoma avtomatik ravishda berilishi nazarda tutiladi.
Shuningdek, “Qo‘shilgan qiymat solig‘i to‘lovchilarini soliq organlarida qo‘shilgan qiymat solig‘i bo‘yicha maxsus ro‘yxatdan o‘tkazish tartibi to‘g‘risida” Nizom (keyingi o’rinlarda – Nizom) qabul qilindi. Unga ko‘ra soliq to‘lovchilar ma’lumotlarini tahlil qilish asosida soliq to‘lovchilarni xavf guruhlariga (yuqori xavf, o‘rtacha xavf va past xavf) toifalash jarayoni belgilandi. Soliq to‘lovchilarning qo‘shilgan qiymat solig‘i bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnomani haqiqiy emas deb topish, bekor qilish, bekor qilish jarayonlari ko‘zda tutilgan.
Soliq to’lovchining yuqori xavf guruhiga kiritilgan (Nizomda belgilangan 13 ta belgi bo’yicha) QQS to’lovchilarning QQS ro’yxatidan o’tkazilganligi to’g’risidagi guvohnoma soliq organlari tomonidan avtomatik ravishda haqiqiy emas deb topilishi mumkin. Guvohnomani haqiqiy emas deb topish sabablari bartaraf etilgandan va bunday o‘zgartirishlar soliq organlarining ma’lumotlar bazasida aks ettirilgandan so‘ng, QQS bo‘yicha ro‘yxatdan o‘tkazilganligi to‘g‘risidagi guvohnomaning haqiqiyligini avtomatik ravishda tiklash 1 kun ichida amalga oshiriladi. Shunday qilib, soliq to’lovchining QQS guvohnomasi haqiqiy emas deb topilgan davrda soliq to’lovchi tomonidan hisoblangan QQS summasi soliq to’lovchining mijozlari tomonidan hisobga olinishi mumkin emas, tovarlar va xizmatlarni sotib olishda to’langan (to’lanadigan) QQS summasi esa soliq to’lovchi tomonidan ham hisobga olinmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Davlat soliq qo‘mitasining 2022-yil 27-yanvardagi Soliq qonunchiligiga kiritilgan o‘zgartishlarni jamoatchilik va mutaxassislarning tanqidiy fikrlarini hisobga olgan holda qayta ko‘rib chiqish to‘g‘risidagi qo‘shma Axborot yo‘riqnomasiga asosan yuqoridagi 595-son qarorida sanab o’tilgan bir qator belgilar (jami 13 tadan 5 tasi) soliq organlarining avtomatlashtirilgan tizimi tomonidan soliq toʻlovchilarni yuqori xavf guruhiga toifalash uchun 2023-yil 1-yanvargacha qoʻllanilmaydi.
- “E -aktiv ” tizimi
2022-yil 1-yanvardan boshlab qo‘shilgan qiymat solig‘i to‘lovchilari va ustav kapitalidagi davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan yuridik shaxslar:
- asosiy vositalarni (shu jumladan nomoddiy aktivlarni), tovar-moddiy zaxiralarni, tovarlarni, mahsulotlarni hisobga olish (sotib olish (qurilish), ishga tushirish, qayta baholash, yo‘q qilish), shuningdek, ustav kapitalini shakllantirish va kamaytirish bilan bog‘liq barcha operatsiyalarni avtomatlashtirilgan davlat soliq organlarining “ E – aktiv ” axborot tizimida aks ettiradilar (keyingi o‘rinlarda – “ E – aktiv tizimi” ).
- xo‘jalik faoliyati jarayonida tovar-moddiy boyliklarning eskirishi, yaroqlilik muddati o‘tishi, inventar hisobi, deformatsiyasi va hokazolar sababli hisobdan chiqarilishini E- aktiv tizimida 3 kundan kechiktirmay aks ettiradilar.
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi va Davlat soliq qo‘mitasining 2022-yil 27-yanvardagi Soliq qonunchiligidagi o‘zgartishlarni jamoatchilik va mutaxassislarning tanqidiy fikrlarini hisobga olgan holda qayta ko‘rib chiqish to‘g‘risidagi qo‘shma Axborot yo‘riqnomasiga asosan yuqoridagi 595-son qaroriga asosan E – aktiv tizimi bosqichma-bosqich joriy etiladi. 2022-yil 1-apreldan boshlab E- aktiv tizimidan foydalanish talabi faqat 4 toifadagi tovarlar (sement, shisha, yog‘och va paxta) uchun majburiy bo‘ladi.
4 ta tajriba toifadagi tovarlar uchun tizimdan foydalanish natijalariga ko‘ra, tovarlar ro‘yxati bosqichma-bosqich kengaytiriladi. Tizimni barcha toifadagi tovarlarga joriy etish 2023-yilning 4-choragida yakunlanishi rejalashtirilgan. E – aktiv tizimidan foydalanmaganlik (tajriba foydalanishga kiritilgan tovarlar bundan mustasno) va tovarlarning noto‘g‘ri identifikatsiya kodlaridan foydalanganlik uchun jarimalar va moliyaviy sanksiyalar 2022-yil 1-sentabrgacha qo‘llanilmaydi.
- “Elektron ijara ” tizimi
2022-yil 1-yanvardan boshlab:
- yuridik shaxslar tomonidan ko‘chmas mulkni ijaraga berish (olish) yoki tekin foydalanishni nazarda tutuvchi shartnomalar soliq organlarida ro‘yxatdan o‘tkazilishi kerak (“E- Ijara ” interaktiv onlayn tizimida);
- soliq organlarining “E-Ijara” tizimida ro‘yxatdan o‘tkazilmagan shartnomalar bo‘yicha ijaraga olingan yoki tekin foydalaniladigan ko‘chmas mulk obyektlarida saqlanayotgan tovar-moddiy zaxiralarining qoldig‘i soliq solish maqsadida soliq to’lovchining tovar-moddiy zaxiralari sifatida hisobga olinmaydi va omborda mavjud bo‘lmagan deb hisoblanadi.
“E-ijara” tizimida ro‘yxatdan o‘tmagan ijaraga olingan omborlarda (yoki boshqa ko‘chmas mulkda) saqlanayotgan tovar-moddiy zaxiralarini sotib olish chog‘ida soliq to‘lovchi tomonidan to’langan (to’lanadigan) QQS summasi hisobga olish va (yoki) qaytarish mumkin emas.